شب نیمه شعبان‏؛ شب بسیار مبارکى است، از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام روایت شده است که: از حضرت امام محمد باقر علیه السلام، از فضیلت شب نیمه شعبان سؤال شد، آن حضرت فرمود؛ آن شب بعد از لیله القدر، افضل شبها است، در آن شب خداوند فضل خودش را به بندگانش عطا می فرماید و به کرم خویش آنها را می آمرزد. پس در تقرب جستن به خداوند متعال، در این شب، سعی و کوشش کنید. بدرستی شب نیمه شعبان شبی است که خداوند متعال، به ذات مقدس خود، قسم یاد کرده که سائلی را دست خالی از درگاه خویش بر نگرداند، مگر اینکه آن سائل معصیت را در خواست کرده باشد، که به او عطا نمیشود. آن شب شبى است که حق تعالی، آن را برای ما، در مقابل شب قدر که برای پیغمبر ما صلى الله علیه و آله، قرار داده است. پس کوشش کنید در دعا و ثنا بر خداى تعالى.

 از جمله برکات این شب مبارک آن است که ولادت باسعادت حضرت سلطان عصر امام زمان (أرواحنا له الفداء) در سحر این شب سنه 255ه.ق. در (سُر من رأى)، «سامرا» واقع شده و باعث مزید شرافت این لیله مبارکه شده است.

اعمال شب نیمه شعبان

اول؛ غسل است‏که باعث تخفیف گناهان مى‏شود

دوم؛ احیاء این شب، که به نماز و دعا و استغفار، در آن پرداخته شود. چنانچه امام زین العابدین علیه السلام مى‏کردند. و در روایت است که هر که احیا دارد این شب را، دل او نمیرد در روزى که دلها بمیرند.

سوم؛ زیارت حضرت امام حسین علیه السلام‏، که افضل اعمال این شب و باعث آمرزش گناهان است، هر کس که می خواهد، روح124000 صدو بیست و چهار هزار پیغمبر با او مصافحه، کند، امام حسین علیه السلام، را در این شب زیارت نماید. و اقل زیارت آن حضرت به این است که به بالای بامی برود و به جانب راست و چپ، نظر افگند، سپس سر به جانب آسمان نماید، و آن حضرت را با این کلمات زیارت نماید: «السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ‏» و هر کس که در هر کجا باشد در هر وقت که آن حضرت را به این کیفیت زیارت کند امید است که ثواب حج و عمره براى او نوشته شود.

چهارم؛ شیخ روایت کرده از اسماعیل بن فضل هاشمی که گفت: امام صادق علیه السلام، مرا تعلیم داد که در شب نیم? شعبان این دعا را بخوانم.‏

«اللَّهُمَّ أَنْتَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ الْخَالِقُ الرَّازِقُ الْمُحْیِی الْمُمِیتُ الْبَدِی‏ءُ الْبَدِیعُ لَکَ الْجَلَالُ وَ لَکَ الْفَضْلُ وَ لَکَ الْحَمْدُ وَ لَکَ الْمَنُّ وَ لَکَ الْجُودُ وَ لَکَ الْکَرَمُ وَ لَکَ الْأَمْرُ وَ لَکَ الْمَجْدُ وَ لَکَ الشُّکْرُ وَحْدَکَ لَا شَرِیکَ لَکَ یَا وَاحِدُ یَا أَحَدُ یَا صَمَدُ یَا مَنْ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِی وَ ارْحَمْنِی وَ اکْفِنِی مَا أَهَمَّنِی وَ اقْضِ دَیْنِی وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی فَإِنَّکَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ کُلَّ أَمْرٍ حَکِیمٍ تَفْرُقُ وَ مَنْ تَشَاءُ مِنْ خَلْقِکَ تَرْزُقُ فَارْزُقْنِی وَ أَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ فَإِنَّکَ قُلْتَ وَ أَنْتَ خَیْرُ الْقَائِلِینَ النَّاطِقِینَ وَ اسْئَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ‏، فَمِنْ فَضْلِکَ أَسْأَلُ وَ إِیَّاکَ قَصَدْتُ وَ ابْنَ نَبِیِّکَ اعْتَمَدْتُ وَ لَکَ رَجَوْتُ فَارْحَمْنِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ‏.»

پنجم؛ از اعمال این شب خواندن دعای کمیل است که ورودش در این شب است.

ششم؛ از اعمال این شب خواند دو رکعت نماز است،

 شیخ در مصباح از ابو یحیی در ضمن خبری در فضیلت شب نیمه شعبان روایت کرده است که به مولای خودم امام صادق علیه السلام، عرض کردم که بهترین دعا در این شب نیمه شعبان کدام است؟ حضرت فرمود: هرگاه نماز مغرب و عشا را بجا آوردی، پس از آن دو رکعت نماز بخوان که در رکعت اول بعد از حمد سوره (جحد) یعنی سوره «قل یا ایها الکافرون لااعبد ماتعبدون...» را بجا می آوری و در رکعت دوم بعد از حمد سوره توحید یعنی «قل هو الله احد...» را بجا بیاور، هنگامی که سلام دادی، بعد از آن سی و سه مرتبه «سبحان الله » و سی وسه مرتبه «الحمد لله » و سی و چهار مرتبه «الله اکبر» بگو، و بعد این دعا را بخوان: «یَا مَنْ إِلَیْهِ مَلْجَأُ الْعِبَادِ [یَلْجَأُ الْعِبَادُ] فِی الْمُهِمَّاتِ وَ إِلَیْهِ یَفْزَعُ الْخَلْقُ فِی الْمُلِمَّاتِ یَا عَالِمَ الْجَهْرِ وَ الْخَفِیَّاتِ [وَ] یَا مَنْ لَا تَخْفَى عَلَیْهِ خَوَاطِرُ الْأَوْهَامِ وَ تَصَرُّفُ الْخَطَرَاتِ یَا رَبَّ الْخَلَائِقِ وَ الْبَرِیَّاتِ یَا مَنْ بِیَدِهِ مَلَکُوتُ الْأَرَضِینَ وَ السَّمَاوَاتِ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ أَمُتُّ إِلَیْکَ بِ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ فَیَا لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ اجْعَلْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ مِمَّنْ نَظَرْتَ إِلَیْهِ فَرَحِمْتَهُ وَ سَمِعْتَ دُعَاءَهُ فَأَجَبْتَهُ وَ عَلِمْتَ اسْتِقَالَتَهُ فَأَقَلْتَهُ وَ تَجَاوَزْتَ عَنْ سَالِفِ خَطِیئَتِهِ وَ عَظِیمِ جَرِیرَتِهِ فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِکَ مِنْ ذُنُوبِی وَ لَجَأْتُ إِلَیْکَ فِی سَتْرِ عُیُوبِی اللَّهُمَّ فَجُدْ عَلَیَّ بِکَرَمِکَ وَ احْطُطْ خَطَایَایَ بِحِلْمِکَ وَ عَفْوِکَ وَ تَغَمَّدْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ بِسَابِغِ کَرَامَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِیهَا مِنْ أَوْلِیَائِکَ الَّذِینَ اجْتَبَیْتَهُمْ لِطَاعَتِکَ وَ اخْتَرْتَهُمْ لِعِبَادَتِکَ وَ جَعَلْتَهُمْ خَالِصَتَکَ وَ صَفْوَتَکَ اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَعَدَ جَدُّهُ وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَیْرَاتِ حَظُّهُ وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ وَ فَازَ فَغَنِمَ وَ اکْفِنِی شَرَّ مَا أَسْلَفْتُ وَ اعْصِمْنِی مِنَ الِازْدِیَادِ فِی مَعْصِیَتِکَ وَ حَبِّبْ إِلَیَّ طَاعَتَکَ وَ مَا یُقَرِّبُنِی مِنْکَ وَ یُزْلِفُنِی عِنْدَکَ سَیِّدِی إِلَیْکَ یَلْجَأُ الْهَارِبُ وَ مِنْکَ یَلْتَمِسُ الطَّالِبُ وَ عَلَى کَرَمِکَ یُعَوِّلُ الْمُسْتَقِیلُ التَّائِبُ أَدَّبْتَ عِبَادَکَ بِالتَّکَرُّمِ وَ أَنْتَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ وَ أَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبَادَکَ وَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ اللَّهُمَّ فَلَا تَحْرِمْنِی مَا رَجَوْتُ مِنْ کَرَمِکَ وَ لَا تُؤْیِسْنِی مِنْ سَابِغِ نِعَمِکَ وَ لَا تُخَیِّبْنِی مِنْ جَزِیلِ قِسَمِکَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ لِأَهْلِ طَاعَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِی جُنَّةٍ مِنْ شِرَارِ بَرِیَّتِکَ رَبِّ إِنْ لَمْ أَکُنْ مِنْ أَهْلِ ذَلِکَ فَأَنْتَ أَهْلُ الْکَرَمِ وَ الْعَفْوِ وَ الْمَغْفِرَةِ وَ جُدْ عَلَیَّ بِمَا أَنْتَ أَهْلُهُ لَا بِمَا أَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنِّی بِکَ وَ تَحَقَّقَ رَجَائِی لَکَ وَ عَلِقَتْ نَفْسِی بِکَرَمِکَ فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ وَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ اللَّهُمَّ وَ اخْصُصْنِی مِنْ کَرَمِکَ بِجَزِیلِ قِسَمِکَ وَ أَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذَّنْبَ الَّذِی یَحْبِسُ عَلَیَّ [عَنِّی‏] الْخُلُقَ وَ یُضَیِّقُ عَلَیَّ الرِّزْقَ حَتَّى أَقُومَ بِصَالِحِ رِضَاکَ وَ أَنْعَمَ بِجَزِیلِ عَطَائِکَ وَ أَسْعَدَ بِسَابِغِ نَعْمَائِکَ فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِکَ وَ تَعَرَّضْتُ لِکَرَمِکَ وَ اسْتَعَذْتُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ بِحِلْمِکَ مِنْ غَضَبِکَ فَجُدْ بِمَا سَأَلْتُکَ وَ أَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْکَ أَسْأَلُکَ بِکَ لَا بِشَیْ‏ءٍ هُوَ أَعْظَمُ مِنْکَ‏.»

پس به سجده مى‏روى و  بیست مرتبه، «یَا رَبِ»‏ می گویی، و سپس هفت مرتبه «یَا اللَّهُ‏» می گویی، و هفت مرتبه هم «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ‏»، می گویی، و ده مرتبه «ما شاءَ اللَّهُ» می گویی و ده مرتبه «لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ‏» می گویی، بعد از اینها بر پیغمبر و آل او علیهم السلام، صلوات می فرستی، آنوقت از خداوند متعال حاجت خود را می خواهی. پس قسم بخدا اگر حاجاتت به تعداد قطرات باران ها باشد، به سبب این اعمال، خداوند عز وجل به کرم عمیم و فضل جسیم خویش بر آورده خواهد نمود. (گرفته شده از مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی، «ره»، اعمال شب نیمه شعبان). برای انجام اعمال بیشتر به مرجع فوق مراجعه شود. التماس دعا.